شاید بتوان گفت که از زمانی که انسان کار کردن با ابزار را آموخت، مهندسی سیستمهای مکانیکی را آغاز کرد. البته، مهندسی مکانیک به این شکلی که ما می‌شناسیم، با انقلاب صنعتی درسده‌ی هجدهم، متولد شد.
در واقع، با افزایش صنعتی شدن جوامع، نیاز به دستگاه‌های مکانیکی، بیشتر و بیشتر می‌شود. امروزه خیلی از فرآیندهایی که در گذشته به صورت دستی انجام می‌شد، مکانیزه شده است و این روند ادامه دارد. از سوی دیگر، با توجه بحران انرژی، نیاز شدیدی به ماشین‌آلات مکانیکی دارای راندمان بالاتر احساس می‌شود.
با وجود دیجیتالی شدن خیلی از جنبه‌های زندگی روزمره و صنعتی ما، دستگاه‌های مکانیکی هنوز اهمیت خودشان را از دست نداده‌اند.
همچنین، با ظهور صنایع جدید، نوع نیازهای مکانیکی انسان، در حال تغییر است. به همه‌ی این دلایلی که گفته شد، نیاز به مهندسین مکانیک همگام با توسعه‌ی صنعت در حال افزایش است.
برای مشاهده‌ی آگهی‌های استخدام مهندسی مکانیک کلیک کنید.
در این مقاله می‌خواهیم در رابطه با رشته مهندسی مکانیک و مشاغل مختلف آن صحبت کنیم.
این حوزه، مشاغل بسیار متنوعی را شامل می‌شود. نیاز به بعضی از این مشاغل رفته‌رفته کمتر می‌شود ولی وضعیت بازار بعضی دیگر از این عناوین شغلی، روندی رو به رشد دارد. انتظار می‌رود که در آینده‌ای نزدیک، با توجه بیشتر به توسعه‌ی پایدار، پیشرفت‌های علم و فناوری و ظهور صنایع نوین، شاخه‌های جدیدی بر تنه‌ی کهنسال مهندسی مکانیک جوانه بزنند.
نگاهی به رشته مکانیک
مهندسی مکانیک شاخه‌ای گسترده از مهندسی است که در آن از اصول مهندسی برای طراحی و ساخت ماشین‌ها و قطعات آن‌ها استفاده می‌شود. مهندسین مکانیک در صنایع بسیار متنوعی مشغول ایده‌پردازی، طراحی و ساخت ماشین‌ها و قطعات آن‌ها هستند. با پیشرفت فناوری، مهندسی مکانیک نیز رشد کرده و امروز به یک شغل هیجان‌انگیز تبدیل شده است. این رشته شامل گرایش‌های زیر است:
- مهندسی آکوستیک: کنترل لرزش دستگاه‌ها به منظور کاهش سر و صدای آن‌ها
- مهندسی ساخت: بهینه‌سازی روش‌های ساخت کالاها و توسعه‌ی ماشین‌ها و ابزارآلات برای تولید صنعتی محصولات
- مهندسی حرارت: ساخت سیستمهای سرمایشی و گرمایشی
- مهندسی خودرو: طراحی و ساخت انواع مختلف خودروها
- مهندسی هوا-فضا: مهندسی تجهیزات مورد استفاده در صنعت هوا-فضا مثل هواپیماها، فضاپیماها، موشک‌ها و …
- مهندسی بیومکانیک: استفاده از نظریه‌ی مهندسی در پزشکی
- مهندسی طراحی: استفاده از نظریات مهندسی برای طراحی بهتر ماشین‌ها و افزایش کارایی آن‌ها
- مهندسی سیالات و مهندسی محاسباتی: حد واسط علوم، مهندسی، ریاضیات و علوم کامپیوتر
- مهندسی مواد: کاربرد مکانیک روی جامدات، مایعات، بافت‌های زیستی و مواد پیچیده
کارفرمایان در استخدام مهندسی مکانیک به چه مهارت‌هایی توجه دارند؟
با وجود اینکه داشتن تحصیلات مرتبط برای استخدام مهندسی مکانیک، ضرورت دارد، ولی هرچه مهارت‌های کارجو بیشتر باشد، مدت کمتری را در جستجوی کار مورد علاقه‌ی خود، سپری می‌کند و می‌تواند به جایگاه‌های شغلی پردرآمدتری را تصاحب نماید.
هر شغل مهندسی مکانیک، نیازمند مهارت‌های خاص خودش است. با این حال، همه‌ی مهندسین مکانیک باید چندین مهارت نرم (soft skills) مهم در این گروه شغلی را داشته باشند. این مهارت‌ها عبارتند از:
سطح بالایی از دانش فنی و علمی و توانایی استفاده از این دانش برای حل مشکلات واقعی، مهارت‌های ارتباطی و میان‌فردی برای ارتباط سازنده با مشتریان، پیمان‌کاران، طراحان، اپراتورها و مدیران، مهارت‌های نوشتاری عالی، به ویژه برای نوشتن دستورالعمل‌های استفاده از دستگاه‌ها، توانایی حل مسئله، توانایی کار تیمی، توانایی رهبری تیم، خلاقیت، توانایی کار تحت فشار، منظم بودن و توانایی مدیریت زمان و منابع، توجه به جزئیات
علاوه بر مهارت‌های یاد شده، هر مهندس مکانیک باید مهارت‌های سخت (hard skills) مورد نیاز در شاخه‌ی خود را داشته باشد. مهم‌ترین این مهارت‌ها عبارتند از:
- مهارت‌هایIT، به ویژه طراحی‌های نرم‌افزاری (CAD)، اتوکد، مدل‌سازی‌های کامپیوتری، CA، EPDM و …
- تسلط به زبان انگلیسی
- مهارت‌های ریاضیاتی مثل مهارت در محاسبات، هندسه و آمار و احتمالات
مهندسین مکانیک در چه مشاغلی استخدام می‌شوند؟
کارشناسی مکانیک
یکی از رایج‌ترین مشاغل در مهندسی مکانیک، این شغل است. این کارشناسان، وظایفی عمومی به عهده دارند و کار آن‌ها شامل طراحی، نصب و تعمیر قطعات مکانیکی در تمامی صنایع است. معمولا فارغ‌التحصیلان مقطع لیسانس این رشته می‌توانند به عنوان کارشناس مشغول به کار شوند.
مهندسی خودرو
این مهندسین در قالب تیم‌هایی، خودروها را طراحی کرده، می‌سازند و آزمایش می‌کنند. معمولا شرکت‌های خودروسازی فارغ‌التحصیلان این رشته را استخدام می‌کنند. کار یک مهندس مکانیک خودرو، طراحی خودروهای جدید برای توسعه، انجام تست‌‌های آزمایشگاهی و سنجش ایمنی، عیب‌یابی و رفع اشکال طراحی‌ها و ساخت خودروهاست. بازار کار مهندسی مکانیک خودرو نیز از سال ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۹، چهار درصد رشد خواهد داشت.
تکنولوژی و ساخت
این دو شغل تفاوت چندانی با هم دیگر ندارد. هم کارشناس تکنولوژی ساخت و هم تکنسین ساخت، به عملکرد ماشین‌آلات خط تولید در کارخانه‌ها نظارت دارند. به علاوه، این کارشناسان و تکنسین‌ها، ماشین‌آلات خط تولید را طراحی هم می‌کنند. این دو شغل در صنایع مختلفی مثل خودروسازی، الکترونیک، ساخت کامپیوتر و موبایل، هوافضا، مهندسی پزشکی و … کاربرد دارند. ممکن است کارشناس تکنولوژی ساخت را اپراتور ساخت، اپراتور تولید یا مونتاژکار هم بنامند. بازار کار مهندسی مکانیک ساخت و تولید از سال ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۹، تنها یک درصد رشد دارد. دلیل این موضوع می‌تواند اتوماسیون بیشتر فرآیندهای تولید و استفاده‌ی بیشتر از ربات‌ها و سنسورها در خطوط تولید باشد.
نقشه‌کشی صنعتی
نقشه‌کش صنعتی کسی است که خطوط تولید را طراحی می‌کند. این افراد باید دانش کافی در رابطه با نحوه‌ی عملکرد قطعات مکانیکی در خطوط تولید و ماشین آلات صنعتی را داشته باشند تا بتوانند نقشه‌‌های تأسیسات صنعتی را طراحی کنند. اطلاعات آماری دقیقی در رابطه با وضعیت بازار این شغل در دسترس نیست ولی به نظر می‌رسد که با افزایش نقش نرم‌افزارها و هوش مصنوعی در صنعت، بازار این شغل رو به ضعیف شدن باشد.
کارشناسی ارشد مکانیک
این شغل نیز همانند شغل بالاست ولی تفاوت آن در سطح جایگاه شغلی است. معمولا یک کارشناس ارشد به کار چندین کارشناس نظارت دارد. کسی که در این جایگاه شغلی قرار می‌گیرد، دستگاه‌ها، تجهیزات و سیستمهای مکانیکی و الکترونیکی را طراحی کرده، می‌سازد، تست می‌کند و بهبود می‌بخشد. این مهندسین از نرم‌افزار CADD برای طراحی ماشین‌های مکانیکی قوی مثل ژنراتورها، توربین‌ها و موتورها استفاده می‌کنند. این کارشناسان ارشد، در قالب یک تیم کار می‌کنند و به فرآیند ساخت، نظارت دارند. مدرک تحصیلی مورد نیاز برای تصاحب این شغل، مدرک کارشناسی ارشد مکانیک است. بازار کار هر دو شغل کارشناس و کارشناس ارشد این رشته از سال ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۹، حدود چهار درصد رشد دارد که چیزی برابر با رشد میانگین تمامی مشاغل است.
مهندسی سیستمهای HVAC
مهندس سیستمهای سرمایشی، گرمایشی و تهویه‌ی مطبوع (HVAC) کسی است که تأسیسات و دستگاه‌های HVAC مثل چیلرها، فن‌کویل‌ها، اسپلیت‌ها، رادیاتورها و … را طراحی کرده و می‌سازد. به علاوه، این مهندسین نقشه‌ی سیستم‌ها HVAC در ساختمان‌های مسکونی، تجاری، اداری و سالن‌های صنعتی را طراحی کرده و آن را اجرا می‌نمایند. انتظار می‌رود که این شغل از سال ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۰، حدود چهار درصد رشد داشته باشد.
مهندسی هوا-فضا
این متخصصین، هواپیماها، فضاپیماها، پهپادها و ماهواره‌ها را طراحی، آزمایش و تعمیر کرده و آن‌ها را بهبود می‌بخشند. سازمان‌های هواپیمایی، فضایی، شرکت‌های ساخت پهپاد و ارگان‌های نظامی، مهندسین هوافضا را استخدام می‌کنند. بخش زیادی از کار این افراد، تحقیق و توسعه‌ی هواپیماها، موشک‌ها، پهپادها، فضاپیماها و ماهواره‌ها است. پیشبینی می‌شود که این شغل، از سال ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۹، حدود ۳ درصد رشد داشته باشد که کمی کمتر از میانگین رشد تمامی مشاغل است. این شغل نیز از پردرآمدترین مشاغل در حوزه‌ی مکانیک است.
مهندسی مکانیک سیالات
مهندسی مکانیک سیالات یک شغل بسیار تخصصی است که با سیستمهای جا‌به‌جایی سیالات و سیستمهای هیدرولیک ارتباط دارد. این متخصصین، باید سیستمهای لوله‌کشی مناسب برای انتقال سیالات را با توجه به عواملی مثل فشار و ویسکوزیته‌ی سیال و رفتار آن در حالت‌های مختلف، طراحی کنند. به علاوه، طراحی و ساخت سیستمهای هیدرولیکی نیز بر عهده‌ی مهندس مکانیک سیالات است. پالایشگاه‌ها، سکوهای استخراج نفت، شرکت‌های طراح خطوط انتقال گاز، نفت و آب و سازمان آب و فاضلاب از جمله رایج‌ترین سازمان‌های نیازمند استخدام مهندس مکانیک سیالات هستند. معمولا برای ورود به این حوزه، حداقل مدرک کارشناسی ارشد لازم است. اطلاعات دقیقی از بازار کار مهندسی مکانیک سیالات در دسترس نیست.
کارشناس R&D
تحقیق و توسعه در حوزه‌ی مهندسی مکانیک، جایگاه ویژه‌ای دارد. پیش از ساخت هر محصولی که دارای عملکردهای مکانیکی باشد، نیاز به تحقیقات گسترده‌ای می‌باشد. طراحی محصول و توسعه‌ی آن نیاز به تیمی از کارشناسان تحقیق و توسعه دارد. یکی از جایگاه‌های شغلی دارای جای پیشرفت زیاد برای فارغ‌التحصیلان مقطع لیسانس و فوق‌لیسانس مهندسی مکانیک، کارشناس تحقیق و توسعه است. این کارشناسان در حوزه‌های علمی و فناوری مثل سیستمهای انرژی، بیومکانیک، میکروفلوئیدیک و مهندسی میکرو و نانو نیز فرصت‌های شغلی زیادی دارند.
مهندسی تجهیزات پزشکی
این شغل یکی از مهیج‌ترین شاخه‌های رشته‌ی مکانیک است. دستگاه‌های مکانیکی در پزشکی و مراقبت از بیماران، کاربردهای خیلی زیادی دارند. به علاوه، ساخت خیلی از اندام‌های مصنوعی، نیازمند دانش و مهارت‌های این متخصصان است. به علاوه، این متخصصان باید پشتیبانی فنی از دستگاه‌های مکانیکی مورد استفاده در پزشکی را فرآهم بیاورند. هم شرکت‌های ساخت تجهیزات پزشکی و هم بیمارستان‌ها و مراکز بازپروری معلولین، نیاز به استخدام مهندس مکانیک پزشکی دارند. بازار کار مهندسی پزشکی نیز از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۹، چهار درصد رشد خواهد داشت. این شغل، از پردرآمدترین مشاغل در بازار کار مهندسی مکانیک می‌باشد
برای پیدا کردن هر کدام از شغل‌های بالا میتوانید به کاریابی آنلاین جاب ویژن مراجعه کنید.
شانس استخدام خانم‌ها به عنوان مهندس مکانیک
بعضی از مشاغل این حوزه مثل تکنسین ساخت و کارشناس تعمیر و نگهداری، نیازمند که کردن در شرایط سخت و خطرناک محیط کارخانه‌ها هستند. کارفرمایان ترجیح می‌دهند که برای چنین مشاغلی، نیروی آقا استخدام کنند و در مقابل، در بعضی دیگر از شغل‌های مرتبط با مکانیک، مثل کارشناس تحقیق و توسعه، مهندسی پزشکی و … تفاوت‌های جنسیتی مشکلی ایجاد نمی‌کند.
برای پیدا کردن فرصت‌های شغلی استخدام مهندسی مکانیک خانم، کلیک کنید.
به همین دلیل، در بعضی از این آگهی‌های دعوت به همکاری برای چنین شغل‌هایی، به دلیل حقوق پایین‌تر خانم‌ها، تمایل به استخدام نیروی خانم وجود دارد. به طور کلی می‌توان گفت که بازار کار مهندسی مکانیک برای خانم‌ها چندان بد نیست.
مهندس مکانیک چقدر حقوق می‌گیرد؟
مهم‌ترین عواملی که روی حقوق مهندس مکانیک تأثیر دارند، عبارتند از:
- میزان نیاز به تخصص مهندس مکانیک.
- سطخ تحصیلات
- جنسیت: دستمزد خانم‌ها از آقایان پایین‌تر است.
- شرایط کار: بعضی کارها دشوارتر هستند و نیاز به کار کردن در فضاهای صنعتی دارند. بنابراین، دستمزد آن‌ها نیز بیشتر است.
- سازمان‌های استخدام کننده: بعضی از سازمان‌ها مثل وزارت بهتداشت، درمان و آموزش پزشکی، دستمزد بیشتری به مهندسین مکانیک می‌دهند.
چه وظایف و مسئولیت‌هایی به عهده‌ی مهندسان مکانیک است؟
مهندسین مکانیک وظایف و مسئولیت‌های شغلی متعددی دارند که بسته به نوع شغل آن‌ها، بسیار متفاوت است. با این حال، اهداف کلی سازمان‌ها از استخدام مهندسی مکانیک، انجام وظایف و مسئولیت‌های شغلی زیر است:
- تحقیق و توسعه‌ی محصولات (R&D) مثل ساخت قلب مکانیکی در صنعت مهندسی پزشکی
- بهبود فرایندهای تولید، مانند فرایندهای پالایش نفت یا استخراج از معادن
- طراحی و پیاده‌سازی بهبودهایی در عملکرد و ایمنی دستگاه‌ها و ماشین‌آلات مورد استفاده در صنایع مختلف
- مشارکت در پروژه‌های مهندسی مکانیک با همکاری سایر مهندسین
- توسعه و استفاده از مواد و فناوری‌های جدید
- مدیریت منابع انسانی و مادی در پروژه‌های مهندسی مکانیک
- توسعه و آزمایش طراحی‌های نظری
- مشورت کردن با پیمان‌کاران، بخش تولید، تأمین‌کنندگان و مشتریان برای حل مشکلات و رفع نیازها
- کنترل کیفی محصولات
- مدیریت پروژه‌ها براساس اصول و تکنیک‌های مهندسی مکانیک
- طراحی و توسعه‌ی فرایندهای تولیدی جدید
- پیشنهاد دادن اصلاحات، پس از آزمون نمونه‌های اولیه‌ی محصولات
- استفاده از مهارت‌های پژوهشی، تحلیلی، مدل‌سازی ریاضیاتی و مدل‌سازی نرم‌افزاری
- شناسایی مشکلات پروژه‌ها مثل هزینه‌ها، ایمنی و محدودیت‌های زمانی
- کار کردن در کنار دیگر متخصصان داخل و خارج از حوزه‌ی مهندسی
تحصیلات لازم برای استخدام شدن به عنوان مهندس مکانیک
اولین چیزی که برای پیدا کردن شغلی در حوزه‌ی مهندسی مکانیک نیاز دارید، یک مدرک دانشگاهی مهندسی مکانیک است. حداقل مدرک تحصیلی لازم برای پیدا کردن شغلی به عنوان مهندس مکانیک، لیسانس مهندسی مکانیک است. از آنجایی که خیلی از مشاغل مهندسی مکانیک، کاملا تخصصی هستند، اکثر مشاغلی که با لیسانس مهندسی مکانیک میتوانید آن‌ها را تصاحب کنید، از نوع کارآموزی می‌باشند.
بازار کار مهندسی مکانیک چگونه است؟
همان‌طور که در ابتدای مقاله گفتیم، افزایش صنعتی شدن جهان و تغییر در نیازهای بشر به دستگاه‌های مکانیکی، همراه با پیشرفت علوم و فناوری، آینده‌ی این شاخه‌ی مهندسی را دگرگون خواهد کرد. با این حال، بعضی از شاخه‌ای این رشته، به آهستگی اهمیت خود را از دست می‌دهند پیشبینی می‌شود که بازار کار مهندسی مکانیک از سال ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۹، حدود ۳/۹ درصد رشد داشته باشد که اندکی کمتر از رشد میانگین همه‌ی مشاغل است.
تحصیلات تکمیلی برای اکثر فرصت‌های شغلی در حوزه‌ی مهندسی مکانیک، اهمیت بالایی دارد. مدرک تحصیلی در مقطع کارشناسی ارشد در یکی از گرایش‌های مهندسی مکانیک، به معنی تخصص در آن گرایش است. برای اکثر فرصت‌های شغلی مهندسی مکانیک، داشتن مدرک کارشناسی ارشد کافی است و مدرک دکترا، بیشتر برای تصاحب مشاغل پژوهشی در این حوزه کاربرد دارد.
برای آشنایی بیشتر با شغل مهندسی مکانیک، کلیک کنید.
- ۹۹/۱۲/۱۲
وبلاگ خوبی دارین لطفا از وبلاگ من هم دیدن کنید و درصورتی که مایل بودید دنبالم کنید ...