خدمت سربازی، افتخاری برای هر جوان ایرانی است. اما، دیر یا زود باید پذیرفت که خدمت وظیفهی عمومی، پیشرفت حرفهای جوانان تحصیل‌کرده و نخبه را به تأخیر می‌اندازد. البته، راهکارهایی برای بهره‌مندی از تخصص نخبگان به جای انجام خدمت نظامی وجود دارد. امریه سربازی و طرح‌های کسری خدمت، از جمله روش‌هایی هستند که مشمولان خدمت وظیفهی عمومی می‌توانند آنها را به جای خدمت غیرتخصصی در پادگان‌های نظامی، انجام دهند.
در این مقاله، قصد داریم به طور کامل راجع به امریه خدمت سربازی صحبت کنیم. سپس، شرایط امریه سربازی را برای شما توضیح دهیم. با ما همراه باشید.
امریه به چه معناست؟
مطابق با اصل ۱۴۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و فصل هشتم قانون خدمت وظیفهی عمومی، ستاد کل نیروهای مسلح، براساس درخواست دولت و موافقت رهبری، تعدادی از کارکنان وظیفهی غیرغایبش را که آموزش نظامی را در یکی از ارگان‌های نظامی کشور پشت سر گذاشته‌اند، برای انجام خدماتی از قبیل خدمات تولیدی، آموزشی، تحقیقاتی، بهداشتی، درمانی، امدادی یا حفاظت فیزیکی، تحت عنوان امریه در اختیار دولت قرار میدهد. البته این کار در شرایط صلح انجام می‌گیرد؛ یعنی به شرطی به مشمولان امریه می‌دهند که به آمادگی رزمی نیروهای مسلح، آسیبی وارد نشود.
پس به طور خلاصه امریه یعنی اینکه مشمولان خدمت وظیفهی عمومی که دارای تحصیلات و تخصص می‌باشند، در اختیار دستگاه‌های اجرایی دولت قرار می‌گیرند تا از ظرفیت‌های تخصصی آنها برای انجام خدماتی مثل خدمات فرهنگی، اقتصادی، علمی و پژوهشی، اجتماعی و کمک به مناطق محروم و دور افتاده، استفاده شود. با این کار، علاوه بر اینکه از ظرفیت‌های این قشر از مشمولان در کشور استفاده میشود، مشمول، دیگر نیازی به حضور در محیط نظامی ندارد و میتواند مسیر پیشرفت خود را پیگیری کند.
پذیرش امریه سربازی
مشمولان متقاضی امریه شدن در دستگاه‌های دولتی باید حداقل ۳ ماه قبل از پایان مهلت مراجعه به دفاتر پلیس ۱۰+ برای ارسال درخواست به منظور اعزام به خدمت، درخواست خود را ارسال کنند. سپس با در دست داشتن برگ اعزام به خدمت به سازمان ارائه دهنده‌ی امریه مراجعه کنند یا از طریق وبسایت آن سازمان، درخواست دهند.
مقرراتی که مشمول پس از پذیرش باید رعایت کند
پس از اینکه درخواست متقاضی برای امریه شدن پذیرفته شد، مشمول و سازمان به خدمت گیرنده، باید از قوانین زیر پیروی کنند:
- طول مدت خدمت به صورت امریه، ۲۴ ماه است.
- مشمولی که خدمتش را به صورت امریه می‌گذراند، در بعضی از سازمان‌ها نمی‌تواند از طرح‌های کسری خدمت استفاده کند. البته، کارکنان متأهل در هر سازمانی می‌توانند به ازای هر فرزند، ۳ ماه کسری خدمت بگیرند.
- کارکنان وظیفه باید در حوزه‌ی تخصصی خود به کار گرفته شوند.
- ارگان‌های به خدمت گیرنده باید حفظ کرامت و منزلت اجتماعی کارکنان وظیفه را مد نظر قرار دهند.
- در برخورد با خطاهای کارکنان وظیفه باید از دستورالعمل ابلاغی ستاد کل نیروهای مسلح پیروی شود که با آیین‌نامه‌های انضباطی نظامی متفاوت است.
- کارکنان امریه باید در محل تعیین شده براساس مجوزی که از ستاد کل نیروهای مسلح دریافت نموده‌اند، خدمت کنند و هر گونه انتقال آنها به محل دیگر تا پایان مدت خدمت، نیازمند مجوز از مراجع مربوطه است و در صورت تخلف از این قانون، امریه لغو خواهد شد و مشمول در اختیار یک یگان نظامی قرار خواهد گرفت.
- کارکنان وظیفه‌ای که به ارگان‌های دولتی مأمور میشوند، مجاز به ادامه‌ی تحصیل در حین خدمت نیستند.
- در صورتی که کارکنان وظیفهی امریه شده، در طول خدمت در مقطع تحصیلی بالاتری قبول شوند، می‌توانند با اخذ مجوز از سازمان وظیفهی عمومی، به تحصیل خود ادامه دهند.
- در صورتی که کارکنان وظیفه در انجام امور محوله عملکرد خوبی نداشته باشند، امریه‌ی آنها لغو خواهد شد و باید مابقی خدمت خود را در یگان‌های نظامی انجام دهند. مصادیق عملکرد نامناسب عبارتند از: بی‌انظباتی، سرقت اموال دولت، جعل اسناد دولت، برخورد نادرست با ارباب رجوع، مشکلات اخلاقی، غیب غیرموجه به مدت بیش از ۱۵ روز، گرایش به احزاب و گروه‌های سیاسی، کم کاری ادامه‌دار، تمارض و تظاهر به بیماری برای دریافت استعلاجی پزشکی، ارتباط با ضدانقلاب و …
- مشمولی که امریه میشود نمی‌تواند در طول مدت خدمت خود هیچ گونه قرارداد شغلی امضاء کند.
- سازمانی که کارکنان وظیفه به آن مأمور میشوند، نمی‌تواند آنها را پیش از مدت قانونی خدمت، ترخیص کند.
- دستگاه‌های به خدمت گیرنده‌ی نیروهای امریه می‌توانند در ساعات غیراداری و بدون پرداخت اضافه حقوق از کارکنان وظیفهی خود استفاده کنند.
- در امریه سربازی، مرخصی‌های استعلاجی و استحقاقی، مطابق با قوانین ستاد کل نیروهای مسلح میباشد.
- تعطیلات رسمی واقع در بین مرخصی‌های کارکنان وظیفهی مأمور، جزء مرخصی استحقاقی محسوب نمی‌شود.
- در صورتی که مشمول مأمور به دستگاه‌های دولتی در طول خدمت خود صاحب فرزند شود، سه روز مرخصی اجباری به او تعلق می‌گیرد و سازمان به خدمت گیرنده میتواند حداکثر تا ۱۱ روز به او مرخصی اضافه کند.
- مدت مرخصی پایان دوره‌ی آموزشی، جزء مرخصی تشویقی کارکنان امریه محسوب میشود.
- در صورت فوت یکی از اعضای درجه-یک خانواده، ۱۰ روز به مرخصی استحقاقی کارکنان وظیفهی مأمور به دستگاه‌های دولتی، اضافه میشود.
- کارکنان امریه‌ی جزء اقلیت‌های مذهبی در اعیاد دینی خود دارای مرخصی هستند که از مرخصی استحقاقی آنها کسر خواهد شد.
- قوانین مربوط به مرخصی استعلاجی در امریه کاملا مشابه با شرایط مربوط به مرخصی استعلاجی کارکنان وظیفهی در خدمت نیروهای نظامی است.
شرایط و ضوابط امریه سربازی
گرفتن امریه، برای همه‌ی مشمولان خدمت وظیفهی عمومی امکان‌پذیر نیست. تنها متقاضیانی می‌توانند امریه بگیرند که تمامی شرایط عمومی را دارا باشند. البته خود ارگان‌هایی که مشمولان می‌توانند به آنها امریه شوند، شرایط اختصاصی خود را برای جذب نیروی انسانی در قالب امریه، تعریف کرده‌اند که میتوانید بعضی از آنها را در آگهیهای استخدامی امریه، ببینید.
شرایط عمومی
اولویت‌بندی انتخاب کارکنانی که از نیروهای نظامی به سازمان‌های دولتی مأمور میشوند به شرح و ترتیب زیر است:
- عضوی از یک خانواده‌ی ایثارگر باشند (فرزند یا برادر شهید، مفقودالاثر، جانباز، آزاده و رزمنده‌ی دارای حداقل ۶ ماه سابقه‌ی جبهه)
- تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) باشند
- تحت پوشش بهزیستی باشند
- متأهل باشند
- معاف از رزم باشند
- متقاضی خدمت در مناطق محروم باشند
- حداقل ۶ ماه سابقه عضویت در پایگاه مقاومت بسیج داشته باشند
- وابستگی سببی یا نسبی به اقوام درجه یک کارکنان و مسئولین آن دستگاه دولتی نداشته باشند
- جزء نخبگان، استعدادهای برتر، حافظان قرآن یا قاریان برتر کشور باشند.
- بورسیه‌ی سازمان مربوطه باشند
- جزء ایتام باشند
متقاضیان امریه سربازی، باید واجد تمامی شرایط زیر باشند:
- التزام به قانون اساسی جمهوری اسلامی
- عدم اعتیاد به مواد مخدر و دخانیات
- سلامت جسمی و روحی کامل برای انجام مأموریت محوله
شرایط اختصاصی سازمان‌های مختلف
هر کدام از سازمان‌های به خدمت گیرنده‌ی نیروهای امریه سربازی، علاوه برای پیروی از شرایط عمومی که توسط ستاد کل نیروهای مسلح تعیین میشود و در بالا به آنها اشاره کردیم، دارای شرایط اختصاصی خود برای جذب مأموران از نیروهای مسلح هستند. در ادامه با شرایط اختصاصی بعضی از این سازمان‌ها آشنا می‌شوید.
شرکت‌های دانش بنیان
براساس شیوه‌نامه‌ی امریه دانش بنیان، مشمول باید دارای مدرک کارشناسی یا بالاتر از آن باشد و در شش ماه گذشته، بیمه تمام وقت در شرکت جذب کننده برای او رد شده باشد. همچنین، امتیاز فناورانه‌ی مشمول که براساس جدول پیوست شده به شیوه‌نامه محاسبه میشود، باید حداقل ۸۰ باشد. فعالیت متقاضی امریه سربازی در شرکت دانش‌بنیان باید متناسب با تخصص و رشته‌ی تحصیلی او باشد. افرادی که فارغ التحصیل رشته‌های علوم پزشکی باشند، نمی‌توانند در شرکت‌های دانش‌بنیان امریه شوند.
هر شرکت دانش‌بنیان مجاز است حداقل یک نفر نیروی امریه جذب نماید. البته به ازای هر شش میلیارد ریال فروش سالیانه، شرکت میتواند یک نفردیگر نیروی امریه جذب کند. همچنین شرکت دانش‌بنیان مجاز است به ازای هر ۱۰ نفر از کارکنان خود نیز یک نفر دیگر نیروی امریه جذب نماید. خیلی از شرکت‌های دانش بنیان آگهیهای استخدام امریه را نیز منتشر میکنند.
مطالب مرتبط: کار و استخدام
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
امریه وزارت علوم از محبوب‌ترین انواع امریه در بین مشمولان تحصیل‌کرده است. متقاضیان امریه در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، باید دارای حداقل مدرک کارشناسی ارشد باشند. حداقل معدل متقاضیان برای امریه شدن در وزارت علوم، معدل ۱۵ برای کارشناسی ارشد و معدل ۱۶ برای دارندگان مدرک دکترا است.
وزارت علوم، از نیروهای امریه در مشاغل مختلفی استفاده میکند. کارکنان وظیفه‌ای که با مدرک دکترا به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مأمور میشوند، می‌توانند درخواست امریه خود را تسلیم مرکز جذب هیئت علمی کنند. شغل دیگری که مشمولان خدمت وظیفهی عمومی می‌توانند برای انجام آن، درخواست امریه خود را به وزارت علوم ارائه دهند، شغل پژوهش‌یار است. متقاضیان امریه‌ی پژوهش‌یار می‌توانند از میان دارندگان مدرک کارشناسی ارشد یا دکترا باشند.
وزارت نفت
متقاضایان باید ۶ ماه پیش از درخواست اعزام به خدمت، درخواست امریه‌ی خود را در سایت وزارت نفت کشور، به ثبت برسانند. این وزارت‌خانه در رشته‌های مهندسی نفت، مهندسی شیمی، مهندسی برق، مهندسی کامپیوتر، مهندسی صنایع، مهمدسی معدن، مهندسی متالوژی و مواد، مهندسی عمران، مهندسی فناوری اطلاعات، زمین‌شناسی، اقتصاد، حسابداری، دریانوردی، ایمنی صنعتی، ژئوفیزیک، MBA، مدیریت فناوری و شیمی، تعداد زیادی نیروی امریه جذب میکند.
این وزارت‌خانه فقط فارغ‌التحصیلان دانشگاهی دارای مدرک کارشناسی یا بالاتر را می‌پذیرد. حداقل شرط معدل آخرین مدرک تحصیلی برای امریه‌ی وزارت نفت، معدل ۱۵ برای دوره‌ی روزانه‌ی دانشگاه‌های دولتی و معدل ۱۶ برای دوره‌ی شبانه‌ی دانشگاه‌های دولتی و سایر دانشگاه‌ها است.
وزارت آموزش و پرورش
- از آن‌جایی که متقاضی برای امریه سرباز معلم زیاد است، یک سیستم امتیازدهی به متقاضیان طراحی شده است و افرادی انتخاب میشوند که بالاترین امتیازها را کسب کنند.
- فارغ‌التحصیلان رشته‌های پیراپزشکی نمی‌توانند حتی در مدارس استثنایی، امریه شوند.
- این نوع امریه صرفا مخصوص مدارس مناطق محروم و کمتر توسعه‌یافته است و شامل مناطق شهری و مراکز استان‌ها نمی‌شود.
- جذب سرباز معلم پس از گزینش، نهایی میشود.
- داوطلبان امریه آموزش و پرورش، باید دارای سلامت جسمی و روحی کامل باشند.
- امکان استفاده از کسری خدمت در امریه آموزش پرورش وجود ندارد. در صورتی که سرباز معلم بخواهد از کسری خدمت خود استفاده کند، باید خسارات مربوطه را جبران نماید.
- سرباز معلم‌ها نمی‌توانند پس از پایان دوره‌ی خدمت خود، همچنان در استخدام آموزش و پرورش باقی بمانند و انجام خدمت وظیفهی عمومی به صورت امریه آموزش و پرورش، هیچ امتیازی برای اشتغال این افراد در آموزش و پرورش ایجاد نمی‌کند.
- اگر متقاضی سرباز معلمی، قبلا درخواست معافیت پزشکی یا تحصیلی داده باشد، امریه او در آموزش و پرورش لغو میشود.
- سرباز معلم‌ها نمی‌توانند در حین خدمت، درخواست ترخیص جهت ادامه‌ی تحصیل در مقاطع بالاتر نمایند.
- حداقل مدرک تحصیلی متقاضی سرباز معلمی باید کارشناسی یا کارشناسی ارشد باشد.
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
تنها متقاضیانی می‌توانند به عنوان امریه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی خدمت کنند که فارغ‌التحصیل این وزارت باشند. پذیرش نیروهای امریه در وزارت بهداشت بر حسب نیاز خواهد بود و اولویت با مناطق محروم و کمتر توسعه یافته است.
وزارت بهداشت در رشته‌های پزشکی تخصصی، پزشکی عمومی، دندانپزشکی، داروسازی، پرستاری، علوم آزمایشگاهی، رادیولوژی، اتاق عمل، هوشبری، فوریت‌های پزشکی، بهداشت دهان و دندان، و بهیاری در مقاطع مختلف از دیپلم گرفته تا دکترا، نیروی امریه جذب میکند.
وزارت دفاع
وزارت دفاع تنها از میان افراد دارای مدرک کارشناسی یا بالاتر امریه می‌پذیرد. این وزارت‌خانه، شرایط اختصاصی قابل توجهی برای پذیرش نیروهای امریه ندارد و هر کسی که شرایط عمومی را داشته باشد میتواند با در صورت داشتن مدرک تحصیلی مورد نیاز وزارت دفاع، از مهندسی مکانیک، مهندسی پزشکی و برق گرفته تا حسابداری، زیست، شناسی، شیمی و … ، برای امریه شدن در این وزارت‌خانه، درخواست دهد.
امریه وزارت دفاع از رایج‌ترین انواع امریه است. معمولا این نوع امریه چندان در بین مشمولان محبوبیتی ندارد زیرا خدمت در وزارت دفاع تفاوت خیلی زیادی با خدمت در یگان‌های نظامی ندارد. با این حال، امریه شدن حتی در وزارت دفاع، مزایای زیادی برای مشمولان خدمت وظیفهی عمومی دارد.
وزارت کشاورزی
شرایط پذیرش امریه در وزارت جهاد کشاورزی به شرح زیر است:
- مدرک کاردانی، لیسانس یا بالاتر در رشته‌ی مهندسی کشاورزی و گرایش‌های آن
- اولویت بومی
- کسری خدمت بسیج تنها تا سه ماه پذیرفته میشود.
- انتقالی در طول مدت خدمت پذیرفته نمی‌شود.
سازمان انرژی اتمی
رشته‌های مورد نیاز سازمان انرژی اتمی برای جذب نیروی امریه
مقطع تحصیلی |
رشته های مورد نیاز
|
|
کارشناسی
|
ایمنی صنعتی، بهداشت حرفهای، بهداشت محیط، حسابداری، مهندسی مکانیک، مهندسی کامپیوتر، مهندسی عمران، مهندسی برق/الکترونیک |
|
کارشناسی ارشد |
تمامی رشته های کارشناسی ذکر شده در همین جدول + فناوری اطلاعات، آمار، اقتصاد، امور بین‌الملل، پلیمر، پرتوپزشکی، جغرافیا، حقوق، زبان روسی، زمین‌شناسی، ژنتیک، زیست‌شناسیِ، شیمی، علوم سیاسی، علوم و فناوری نانو، فوتونیک، فیزیک، کتابداری و اطلاع‌رسانی، مترجمی زبان انگلیسی، مدیریت اجرائی، مدیریت آموزشی، نانوتکنولوژی، میکروبیولوژی، مهندسی هوافضا، مهندسی هسته‌ای، مهندسی مواد، مهندسی معدن، مهندسی کشاورزی، مهندسی صنایع، مهندسی شیمی، مهندسی سیستم، مهندسی راکتور، مهندسی انرژی، منابع طبیعی، معماری، مکاترونیک، مدیریت مالی، مدیریت صنعتی، مدیریت دولتی، مدیریت برنامه‌ریزی، مدیریت بازرگانی |
دکتری |
انکولوژی |
نکته قابل توجه برای پذیرش امریه در سازمان انرژی اتمی حداقل معدل ۱۵ در هر کدام از مقاطع تحصیلی است.
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
امریه‌های این سازمان در دو گروه قرار می‌گیرند:
- مشمولان دارای مدرک تحصیلی باستان‌شناسی، صنایع‌دستی، تاریخ، معماری، عمران، مرمت آثار، موزه‌داری، جغرافیا و اکوتورسیم، مدیریت جهانگردی و مترجمی زبان‌های خارجی می‌توانند در مشاغل تخصصی سازمان میراث فرهنگی به صورت امریه خدمت کنند.
- یگان حفاظت سازمان میراث فرهنگی نیز از فارغ‌التحصیلان تمامی رشته‌های علوم‌انسانی و هنر، امریه می‌پذیرد.
شرط معدل امریه‌ی سازمان میراث فرهنگی برای رشته‌های علوم انسانی در در مقطع کارشناسی، ۱۶ و در مقطع کارشناسی ارشد، ۱۸ میباشد. فارغ‌التحصیلان رشته‌های دیگر مورد پذیرش این سازمان، با معدل ۱۴ در مقطع کارشناسی ارشد و معدل ۱۶ در مقطع کارشناسی می‌توانند به صورت امریه در سازمان میراث فرهنگی خدمت کنند.
به کارکنان امریه‌ی یگان حفاظت سازمان میراث فرهنگی، سه ماه کسری خدمت تعلق می‌گیرد و بنابراین، مدت خدمت در یگان حفاظت، ۱۹ ماه و در مجموع با احتساب مدت آموزش نظامی، ۲۱ ماه است.
سازمان صدا و سیما
سازمان صدا و سیمای کشور نیز دارای ظرفیتی برای پذیرش نیروهای امریه است. این سازمان از میان فارغ‌التحصیلان مهندسی فناوری اطلاعات، مهندسی کامپیوتر، مهندسی برق و علوم کامپیوتر، تها در دو مقطع کارشناسی یا کارشناسی ارشد، امریه می‌پذیرد. فارغ‌التحصیلان مقطع کاردانی رشته‌ی الکترونیک نیز می‌توانند برای امریه شدن در سازمان صدا و سیما، تقاضا دهند.
سازمان‌ها و نهادهای دولتی و حکومتی دیگری مثل ستاد اجرایی فرمان امام، آستان قدس رضوی، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، صدا و سیما، قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء و … نیز دارای سهمیه‌ی پذیرش نیروهای امریه هستند.
مطالب مرتبط: استخدام امریه سربازی دانش بنیان
جمع بندی
امریه یعنی اینکه مشمولان خدمت وظیفهی عمومی که دارای تحصیلات و تخصص می‌باشند، در اختیار دستگاه‌های اجرایی دولت قرار می‌گیرند تا از ظرفیت‌های تخصصی آنها برای انجام خدماتی مثل خدمات فرهنگی، اقتصادی، علمی و پژوهشی، اجتماعی و کمک به مناطق محروم و دور افتاده، استفاده شود.
شرایط امریه سربازی به دو دسته‌ی شرایط عمومی و شرایط اختصاصی تقسیم‌بندی میشود. شرایط عمومی توسط ستاد کل نیروهای مسلح تعیین شده است و در مأمور کردن کارکنان وظیفه به تمامی سازمان‌های غیرمسلح، رعایت میشود. هر سازمانی نیز دارای شرایط اختصاصی خود برای جذب نیروی امریه است. امریه دانش بنیان، امریه‌ی وزارت علوم و امریه‌ی سرباز معلم، از جمله رایج‌ترین و بهترین امریه‌ها هستند.
