تعیین میزان افزایش حقوق کارگری در سال بعد همیشه یکی از دغدغه‌ها و نگرانی‌های شاغلین در روزهای پایانی سال بوده است. افزایش هزینه‌ها و تورم، فشار بسیار زیادی به قشر کارگر وارد کرده و بسیاری معتقدند که حداقل حقوق کارگری تناسبی با وضعیت معیشتی موجود ندارد و پاسخگوی هزینه‌های خانوارهای کارگری نیست.
نگرانی از تامین هزینه‌های خانواده، عدم امنیت شغلی و فشارهای روزافزون اقتصادی و روانی، مشکلات روزمره‌ای هستند که کارگران و کارمندان با آنها دست‌وپنجه نرم می‌کنند. در این میان تنها کاری که از دست این افراد برمی‌آید؛ انتظار برای تصویب قانون افزایش حقوق در مجلس و شورای عالی کار است.
در قانون کار، علاوه بر حقوق کارگر، مزایای دریافتی دیگری هم برای او تعریف شده است که عیدی و سنوات از آن جمله هستند. کارفرما موظف است در پایان سال، مبلغ مشخصی تحت عنوان عیدی به کارگر پرداخت نماید. همان‌طور که می‌دانید؛ کارمندان بخش خصوصی هم در قانون کار، جزء کارگران محسوب می‌شوند. سنوات نیز یکی از مزایای اجباری است که در پایان سال کاری به کارگر یا کارمند پرداخت می‌شود. مبلغ حق سنوات به‌ازای هر یک سال برابر با یک ماه از حقوق‌تان خواهد بود.
در این مقاله می‌خواهیم شما را با نحوه‌ی تصمیم‌گیری در رابطه با افزایش حقوق و وضعیت حقوق و دستمزد در سال ۱۴۰۰ و آشنا کنیم.
برای مشاهده‌ی گزارش کامل میزان افزایش حقوق و دستمزد سال ۱۴۰۰ کلیک کنید.
نگاهی به قانون کار
قانون کار در جمهوری اسلامی ایران دارای فصل‌های مختلفی است که عبارتند از:
- تعاریف و اصول کلی
- قرارداد کار: در این فصل درباره قرارداد صحبت می‌شود. بر این مبنا، الزامی است که در قرارداد نوع کار و حرفه، حقوق دریافتی، ساعات کاری، محل کارگاه، تاریخ عقد قرارداد، مرخصی و تعطیلات، ذکر شود.
- شرایط کار: این فصل شامل موارد زیر است: حق‌السعی کارگر، مدت زمان قرارداد، مرخصی‌ها و تعطیلات مشخص شده برای کارگر، شرایط کار برای زنان و نوجوانان.
- حفاظت فنی و بهداشت کار
- آموزش و اشتغال: در این فصل مباحث مرتبط با کارآموزی و اشتغال اتباع بیگانه بررسی می‌شود. ذکر این نکته ضروری است که اتباع بیگانه تنها در صورتی می‌توانند مشغول به کار شوند که علاوه بر پروانه اشتفال، ویزای کار هم داشته باشند.
- تشکل‌های کارگری و کارفرمایی
- مذاکرات و پیمان‌های دسته‌جمعی کار
- خدمات رفاهی کارگران
- مراجع حل اختلاف
- شورای عالی کار
- جرایم و مجازات‌ها
- مقررات متفرقه
مطابق با این قانون کارگر به فردی گفته می‌شود که در ازای کار درخواستی برای کارفرما، مزد و حقوق دریافت می‌کند و به دو دسته کارگر مشمول قانون کار و کارگر غیرمشمول قانون کار دسته بندی می‌شود. لازم به ذکر است کارمندان شرکت‌های خصوصی هم بر طبق قانون، مشمول قوانین کارگری محسوب می‌شوند. به مزدی که کارفرما در مقابل کار به کارگر می‌پردازد، حق‌السعی می‌گویند. در واقع، به تمامی مزد و مزایایی که کارفرما موظف است به کارگر پرداخت کند، حق‌السعی گفته می‌شود.
حداقل مزد، میزان مزدی است که هرسال توسط شواری عالی کار و بر طبق مفاد قانون کار تعیین و ابلاغ می‌شود. به این ترتیب، کارفرمایان برای کارگری که طبق حداکثر ساعات کار مشغول به کار بوده مجاز به پرداخت مبلغی کمتر از این میزان نیستند.
کارفرما نیز کسی است که صاحب یک کسب‌وکار خصوصی است و کارگرانی را جهت انجام کارهای خود استخدام می‌کند و موظف است حق‌السعی قانونی یا همان حقوق وزارت کاری را به آنها بپردازد.
برای کارگران حق اولاد هم در نظر گرفته می‌شود. در واقع، حق اولاد یکی از سیاست‌های تشویق به فرزندآوری حکومت است که واقعا مبغل ناچیزی است و به هیچ عنوان نمی‌توان آن را کمکی واقعی برای افراد بچه‌دار دانست. قوانین حق اولاد به شرح زیر است:
- فرزندان تحت تکفل کارگر یا زیر ۱۸ سال باشند یا مشغول به تحصیل باشند یا براساس نظر کمیسیون پزشکی از کار افتاده تشخیص داده شوند.
- کارگر باید حداقل ۷۲۰ روز سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد.
در آگهی‌های استخدام ۱۴۰۰ که در سال ۱۴۰۰ منتشر می‌شوند، معمولا حقوق‌های پیشنهادی به ویژه در شهرهای بزرگ، بالاتر حقوق وزارت کاری هستند زیرا به دلیل تورم سنگین، کمتر کسی حاضر می‌شود با حقوق وزارت کاری به ویژه در شهری با هزینه‌های تهران، کار کند.
فرآیند افزایش سالانه‌ی حقوق چگونه است؟
به دلیل ماهیت تورمی اقتصاد ایران، انتظار می‌رود که هر سال مبلغی به حقوق کارگران بخش خصوصی و کارمندان دولت اضافه شود.
دولت هر ساله در لایحه بودجه، درصد پیشنهادی برای افزایش حقوق کارمندان را به مجلس ارائه می‌دهد. اگر این رقم در مجلس تصویب شود؛ از سال بعد این میزان افزایش دستمزد برای کارمندان دولت اعمال خواهد شد. اما برای کارگران و کارمندان بخش خصوصی داستان به همین‌جا ختم نمی‌شود.
شورای عالی کار از نمایندگان سه گروه مختلف تشکیل می‌شود: نمایندگان کارگران، نمایندگان کارفرمایان و نمایندگان دولت. این نمایندگان در جلسه شورای عالی شرکت می‌کنند و در مورد حق و حقوق کارگران و میزان افزایش حقوق در سال بعد تصمیم گیری می‌کنند. رقمی که در این جلسه مورد توافق قرار بگیرد حداقل حقوق کارگری در سال بعدی خواهد بود. البته علاوه بر حقوق، در مورد سایر ردیف‌های مزدی مثل حق مسکن، بن، حق اولاد و حق سنوات نیز تصمیم گیری می‌شود.
میزان افزایش حقوقی که برای سال ۱۴۰۰ در نظر گرفته شده است، ۳۹ درصد است. بنابراین، آیتم‌های حقوق و دستمزد یک کارگر دارای یک سال سابقه کار مطابق با جدول است:
دستمزد روزانه (با مبنای ۳۰ روزه) |
۸۸۵۱۶۵ ریال |
دستمزد ماهیانه |
۲۶۵۵۴۹۵ تومان |
پایه سنوات |
۱۴۰۰۰۰ تومان |
بن |
۶۰۰۰۰۰ تومان |
حق مسکن |
۴۵۰۰۰۰ تومان |
حق اولاد |
۲۶۵۵۴۹ تومان |
دریافتی بدون فرزند پس از کسر حق بیمه |
۳۵۷۶۳۰۸ تومان |
دریافتی با ۱ فرزند پس از کسر حق بیمه |
۳۸۴۱۸۵۷ تومان |
وضعیت حقوق و دستمزد در شهرهای مختلف ایران چگونه است؟
میانه حقوق و دستمزد شاغلان تهرانی در سال ۹۹، برابر با ۴/۵ میلیون تومان بوده است. این در حالیست که میانه دریافتی افراد شاغل در شهرهای بزرگ و کوچک برابر با ۳/۵ میلیون تومان بوده است.
اما در سال ۱۴۰۰، میانه حقوق مورد انتظار برای تهرانی‌ها ۶ میلیون تومان خواهد بود. اما شاغلان شهرهای بزرگ و کوچک، این عدد را به ترتیب ۴/۶ میلیون و ۴/۵ میلیون تومان اعلام نموده‌اند.
آیا افزایش حقوق با تورم همخوانی دارد؟
نمایندگان کارگری می‌گویند در حالی که خط فقر در کشور ۱۰ میلیون تومان اعلام شده، افزایش دستمزد ۳۹ درصدی نمی‌تواند پاسخگوی نیاز خانوده‌های کارگری باشد. اما مشخص نیست کارفرمایان با این رقم موافقت خواهند کرد یا نه. البته پرداخت مبالغ کمتر از نرخ تصویب شده توسط کارفرما، غیرقانونی است و در این صورت میتوانید از سازمان شکایت کنید.
در صورتی که می‌خواهید در رابطه با وضعیت حقوق و دستمزد مشاغل مختلف و میزان افزایش آنها در سال ۱۴۰۰ بیشتر بدانید، گزارش حقوق و دستمزد را بخوانید.
- ۰۰/۰۲/۱۸