سازمانهای دولتی و خصوصی متعددی نیازمند استخدام مهندس برق برای جایگاه های شغلی مختلف می‌باشند. مهندسی برق یکی از محبوب‌ترین رشته‌های دانشگاهی در گروه ریاضی-فیزیک است و بسیاری از رتبه‌های برتر کنکور، این رشته مهندسی را برای تحصیل انتخاب میکنند. بااین‌حال، این شغل سختی‌های زیادی دارد و بازار کار آن اگرچه خوب و قابل‌قبول است؛ اما در مقایسه با سایر رشته‌های مهندسی تفاوت محسوسی ندارد.
این رشته دارای چهار گرایش بر قدرت، برق کنترل، الکترونیک و مخابرات است که هر یک بخشی از نیازهای بازار در صنعت برق را پاسخگو است. بازار کار مشاغل مختلف در این حوزه، مثال بازار کار مهندسی برق کنترل، بازار کار الکترونیک، بازار کار رشته‌ی قدرت و .. تفاوت چندانی با هم دیگر ندارند.
مروزه، هر سازمانی که در ساخت و نگهداری زیرساخت‌ها فعالیت داشته باشد، نیازمند مهندسین برق است. این متخصصان، سیستم‌های الکتریکی و کنترل را به خوبی می‌شناسند. مشاغل مختلفی در بازار کار مهندسی برق و در نقاط مختلف کشور وجود دارد.
تسلط به متلب و یک زبان برنامه نویسی مثل C یا پایتون برای همه مهندسان برق ضروری است، اما یادگیری سایر نرم‌افزارها بستگی به حوزه تخصصی شما دارد. با تقویت این مهارت‌ها و سایر ویژگی‌های مدنظر کارفرما، شانس زیادی دارید که به صورت پروژهای یا تمام وقت در سازمانها و مجموعه‌ها پذیرفته شوید و بعد از آن حتی میتوانید خودتان شرکت یا موسسه‌ای را تاسیس کنید.
ه نظر می‌رسد که بازار کار مهندسی برق در آینده‌ای نه‌چندان دور، تغییرات زیادی خواهد داشت. توجه عمده‌ی شرکت‌های فعال در این صنعت به بخش تحقیق و توسعه، به منظور ارائه‌ی راهکارهایی بهتر برای تولید، ذخیره‌سازی و مصرف انرژی الکتریکی است. با وجود اینکه بازار کار این صنعت، رشد چندانی ندارد، ولی به نظر نمی‌رسد که سرعت رشد آن، پایین‌تر بیاید.
در این مقاله می‌خواهیم در رابطه با رشته‌ی مهندسی برق صحبت کنم و هر آنچه که باید در رابطه با این رشته بدانید، برای شما توضیح دهیم.
به چه کسی مهندس برق گفت می‌شود؟
مهندس برق همان‌طور که از نام شغلش مشخص است مسئولیت طراحی هر ابزار و وسیله‌ای که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم از نیروی الکتریسیته و برق استفاده می‌کند را بر عهده دارد. این مهندسین سیستم‌های الکتریکی و دستگاه‌های الکترونیکی را بررسی و آزمایش میکنند تا قبل از راه‌اندازی و استفاده عموم از عملکرد صحیح و ایمن آنها مطمئن شوند.
رشته‌ی مهندسی برق دارای چهار گرایش زیر است:
- مهندسی مخابرات: در این گرایش، اصول مخابر‌ه‌ی اطلاعات و ساخت و توسعه‌ی تجهیزات مخابراتی مثل آنتن‌ها، فرستنده‌ها، گیرنده‌ها و ماهواره‌ها به دانشجویان آموزش داده می‌شوند.
- مهندسی الکترونیک: کسانی که در این گرایش تحصیل کرده‌اند؛ معمولا در زمینه ساخت قطعات اکترونیکی و مدارها و… فعالیت میکنند.
- مهندسی کنترل: در این گرایش به طراحی و ساخت مدارهای کنترل مورد استفاده در دستگاه‌های الکترومکانیکی مختلف پرداخته می‌شود. غالبا مهندسان برق کنترل، وظیفه نظارت و کنترل سیستم‌های طراحی شده را بر عهده دارند. اگر ترجیح می‌دهید برای کار در یک سازمان دولتی گزینش شوید؛ انتخاب این گرایش کمک زیادی به شما می‌کند. معمولا سازمانهای موشکی و پدافند یا شرکت‌هایی که در زمینه هوافضا فعالیت دارند؛ مهندسان برق کنترل را جذب میکنند.
- مهندسی برق قدرت: شاید شما هم یکی از فارغ‌التحصیلان پرشمار این گرایش باشید! به دلیل موقعیتهای شغلی بهتر برای استخدام مهندس برق قدرت، بسیاری از دانشجویان رشته برق این زیرشاخه را انتخاب میکنند. فرصت‌های کاری این رشته بسیار متنوع است؛ از طراحی و ایجاد شبکه انتقال قدرت در نیروگاه‌ها تا طراحی تابلوبرق‌ها در واحدهای صنعتی کوچک.
وضعیت بازار کار مهندسی برق چگونه است؟
این شغل نیز همانند سایر مشاغل مهندسی، در کشورهای توسعه‌یافته رشد کندی دارد. در مقابل، در کشورهای در حال توسعه که هنوز زیرساخت‌ها کامل نشده‌اند و پروژه‌های ساخت‌وساز با سرعت قابل توجهی در حال زیاد شدن هستند، نیاز به این رشته بسیار زیاد است. انتظار می‌رود که بازار کار این شغل در دنیا، از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۹ حدود سه درصد رشد داشته باشد که کمتر از میانگین رشد تمامی مشاغل است.
سازمان‌هایی که به دنبال جذب تکنسین الکتریسیته‌ی صنعتی، تکنسین الکترومکانیک، تعمیرکار و مونتاژ‌کار الکترونیک، متخصص شبکه، کارشناس مخابرات و … هستند، فقط نیروی آقا قبول میکنند. البته در بعضی مشاغل مثل مهندس فروش، نیاز به نیروی خانم بیشتر است. در بازار کار سایر مشاغل، تفاوت‌های جنسیتی دیده نمی‌شود. به طور کلی، میتوان گفت که بازار کار مهندسی برق برای خانم ها چندان پررونق نیست و اکثر سازمانها، نیازمند کارشناس برق آقا هستند.
مهندسین برق باید چه مهارت‌هایی داشته باشند؟
- تمرکز
- ابتکار عمل
- مهارتهای بین فردی و روحیه همکاری
- مهارتهای ریاضی
- دست به آچار بودن
- نوشتن
- زبان انگلیسی قوی
علاوه بر توانایی کار با نرم‌افزارهای تخصصی هر رشته، بسیار مهم است که توانایی کدنویسی (معمولا به زبان پایتون یا C) و کار با نرم‌افزار MATLAB را داشته باشید. از آنجا که محاسبات مورد نیاز در صنایع برقی بسیار سخت و پیچیده هستند؛ شما باید کاملا به نرم‌افزار متلب مسلط باشید.
همچنین بخش Simulink در این نرم‌افزار، برای تحلیل انواع مدارها بسیار کارآمد است. به همین دلیل بسیاری از کارفرماها تسلط کامل به نرم‌افزار متلب را یکی از شروط اصلی استخدام مهندس برق ذکر میکنند.
چه آینده‌ای در انتظار رشته‌ی مهندسی برق است؟
در دهه‌های آینده، مهمترین موضوعات در مهندسی برق، عبارتند از:
- شبکه‌های توزیع هوشمند الکتریسیته
- خودروها و ماشین آلات الکتریکی
- انتقال بی‌سیم نیروی الکتریکی
- دستگاه‌های همراه وایرلسی
- هوش مصنوعی
- محصولات پیش‌ساخته
- فناوری‌های روشنایی کم-مصرف
- اینترنت اشیاء (IoT)
- توسعه‌ی پایدار
- باتری‌های بهتر
- رباتیک
مسیر پیشرفت حرفه‌ای در رشته‌ی مهندسی برق چگونه است؟
مسیر حرفه‌ای در رشته‌ی برق با دوره‌های کارآموزی در دوران دانشجویی شروع می‌شود. اگر هم فارغ‌التحصیل شده‌اید و در جستجوی فرصت کاریابی و استخدام مهندس برق بدون سابقه کار می‌گردید؛ بهتر است ابتدا از فرصت‌های شغلی جذب تکنسین شروع کنید. بعد از اینکه سابقه کاری کسب کردید و در کار با نرم‌افزارهای مرتبط خبره شدید؛ میتوانید در موقعیتهای بهتری به دنبال شغل مورد نظرتان بگردید. اگر ترجیح می‌دهید به جای کار مستقیم در صنعت، به پژوهش در این زمینه بپردازید و راهکارهایی برای توسعه و بهینه‌سازی سیستم‌ها و روش‌های رایج پیدا کنید؛ میتوانید در آزمایشگاه ها، دانشگاه‌ها و پژوهشکده‌ها به تیم‌های تحقیقاتی بپیوندید. کارآفرینی هم پله آخری است که میتوانید روی آن قرار بگیرید. البته گاهی دانشجویان و افراد تازه‌کار هم اقدام به این کار میکنند؛ اما تجربه نشان می‌دهد بهتر است ابتدا تجربه لازم در همه زمینه‌های کاری به دست بیاورید و سپس برای احداث کارگاه، شرکت یا کارخانه خود اقدام کنید.
