شاید شما هم جزو افرادی باشید که بنا به هر دلیلی، سازمانی که در آن استخدام شدهاید به صورت یک طرفه با شما قطع همکاری کرده باشد. در این شرایط، تا یک جای جدید استخدام شوید درامد شما قطع شده و فشار روانی بر شما حاکم میشود. اما نگران نباشید، خوشبختانه قانون‌گذار برای این موارد چاره‌ای اندیشیده است. بیمه بیکاری تامین اجتماعی، همان چیزی است که برای این شرایط دشوار در نظر گرفته شده و کمک می‌کند فشار اقتصادی و روانی کمتر به فرد بیکار شده وارد شود. برای این که اطلاعاتتون راجع به این بیمه کامل شود تا آخر این مقاله همراه ما باشید.
به چه کسی بیکار می‌گویند؟
اصولا در قانون کار به فردی بیکار گفته میشود که بدون اراده خود، شغل یا کارش را از دست داده است. پس اگر از طرف سازمانی که در آن مشغول به کار بوده‌اید، بیمه شده باشید و کارفرما به شما اعلام کرده باشد که دیگر نیازی به حضور شما در محل کار نیست، واجد شرایط دریافت بیمه بیکاری هستید. ففقط توجه داشته باشید که بعد از بیکاری سریعا باید درخواست خود را ثبت کرده و پیگیر مراحل قانونی آن باشید. اگر درخواست شما پذیرفته شود، آنگاه تا مدت زمان معینی، مبلغی ماهانه به حساب شما واریز می‌گردد. البته هر پرونده توسط کارشناسان مربوطه مورد بررسی قرار می‌گیرد و هر ماه هم بازرسان سازمان به آدرس ثبت شده شما سرکشی خواهند کرد تا از حضور شما در خانه و عدم اشتغال، اطمینان حاصل کنند.
ساز و کار بیمه بیکاری چگونه است؟
هنگامی که در سازمانی استخدام می‌شوید؛ ماهیانه، ۳% از حقوقتان توسط کارفرما برای بیمه بیکاری به حساب سازمان تامین اجتماعی واریز میشود. البته کارفرما باید مبلغی را ماهیانه و به‌ازای هر کارمند برای این سازمان واریز کند. می‌توان این مبلغ را به اقساط وام یا یک سپرده‌گذاری تشبیه کرد. چرا که وقتی واجد دریافت این کمک هزینه شناخته شوید؛ این مبالغ به شما بازخواهد گشت.
با پرداخت این مبالغ جزئی، علاوه بر اینکه میتوانید هنگام دریافت خدمات درمانی از دفترچه بیمه استفاده کنید؛ در هنگام بیکاری و بازنشستگی هم مقرری ماهانه دریافت خواهید کرد. بنابراین هنگام امضای فرم همکاری با سازمانها، حتما بر رد شدن حق بیمه اصرار کنید. البته در اکثر آگهی‌های استخدام این مورد حتما ذکر می‌گردد.
چه افرادی مشمول دریافت بیمه بیکاری می‌شوند؟
شرایط دریافت مقرری ماهانه در زمان بیکاری از قرار زیر است:
- تابعیت ایران یکی از شرایط اصلی دریافت این مبلغ است، چراکه این قانون شامل حال مهاجران و افرادی که تابعیت غیر ایرانی دارند؛ نمی‌شود.
- از دست دادن کارتان باید به صورت غیر ارادی باشد. چون در قانون گفته شده که اگر تغییرات ایجاد شده در محل کار، منجر به از بین رفتن واحد صنعتی یا تعدیل نیرو بشود یا به دلیل وقوع حوادث غیرمترقبه (سیل، زلزله، بیماری کرونا و…) بیکار شوید؛ میتوانید از این امکان استفاده کنید.
- شرط دیگر وجود حداقل یک سال سابقه بیمه است. البته بر اساس قانون کار، داشتن شش ماه سابقه بیمه کافی است؛ اما تجربه افرادی که برای دریافت بیمه اقدام کرده‌اند نشان می‌دهد که کارشناسان وزارت کار، داشتن یک سال سابقه را برای دریافت بیمه بیکاری ضروری می‌دانند.
- تبصره این قانون: اگر وقوع حوادث غیرمترقبه باعث بیکاری شما بشود؛ با هر میزان سابقه بیمه، میتوانید درخواست خود را ثبت کنید.
چه افرادی مشمول دریافت این مبلغ نمی‌شوند؟
بر اساس قانون کار، برخی افراد حتی در صورت بیکار شدن هم نمی‌توانند از این مزایا استفاده کنند. کسانی که یکی از شرایط زیر را داشته باشند؛ از این دسته هستند:
- افرادی با تابعیت غیرایرانی، البته این نکته در بالا هم ذکر گردید که یکی از شرایط اصلی دریافت بیمه بیکاری، تابعیت ایران است.
- صاحبان کسب و کار و افراد دارای شغل آزاد
- کسانی که با میل و اراده خود کارشان را از دست داده‌اند. یعنی اگر استعفا داده‌اید یا حتی مدت قرارداد شما به پایان رسیده، نمی‌توانید از این قانون استفاده کنید. البته اگر بتوانید پس از اتمام قرارداد از کارفرما نامه عدم نیاز بگیرید؛ امکان پرداخت کمک هزینه بیکاری به شما وجود خواهد داشت.
- افراد بازنشسته و ازکارافتاده
- اگر کارفرما ادعا کند که کم‌کاری یا اشتباهات حساس شما در سازمان، موجب اخراجتان شده‌اند؛ این مبلغ را دریافت نخواهید کرد. البته این ادعا باید توسط کارشناسان وزارت کار و سازمان تامین اجتماعی بررسی شود و مورد تایید قرار بگیرد.
مدت زمان دریافت این مبلغ
بر مبنای مدت سابقه بیمه و مجرد یا متاهل بودن شما، مدت زمانی که بیمه بیکاری به شما پرداخت میشود؛ متفاوت است. در جدول زیر اطلاعات کلی راجع به این قضیه آمده است و همان‌طور که مشخص است حداقل و حداکثر مدت دریافت این وجه، ۶ و ۵۰ ماه خواهد بود.
ذکر این نکته ضروری است که مدت زمانی که این وجوه را دریافت کرده‌اید، به‌عنوان سابقه بیمه برای شما در نظر گرفته میشود ولی در این زمان مبالغی که معمولا کارفرما موظف است پرداخت کند از جمله عیدی، سنوات و…. را دریافت نخواهید کرد.
سابقه بیمه |
وضعیت تاهل |
مدت زمان دریافت مقرری بیکاری |
از 6 تا 24 ماه |
مجرد |
به مدت 6 ماه |
از 6 تا 24 ماه |
متاهل |
به مدت 12 ماه |
از 25 تا 120 ماه |
مجرد |
به مدت 12 ماه |
از 25 تا 120 ماه |
متاهل |
به مدت 18د ماه |
از 121 تا 180 ماه |
مجرد |
به مدت 18 ماه |
از 121 تا 180 ماه |
متاهل |
به مدت 26 ماه |
از 181 تا 240 ماه |
مجرد |
به مدت 26 ماه |
از 181 تا 240 ماه |
متاهل |
به مدت 36 ماه |
از 241 ماه به بالا |
مجرد |
به مدت 36 ماه |
از 241 ماه به بالا |
متاهل |
به مدت 50 ماه |
تعداد دفعات در پرداختی محدودیت ندارد. تنها نکته مهم در مورد مجموع زمانی است که میتوانید این مبلغ را دریافت کنید. بنابراین اگر قبلا هم از این امکان استفاده کرده‌اید ولی هنوز به سقف مدت پرداختی نرسیده‌اید؛ میتوانید باز هم از کمک هزینه بیکاری استفاده کنید.
مبلغ و هزینه بیمه بیکاری
بر اساس مبنایی که وزارت کار مشخص کرده است، مبلغ پرداختی به شما، برابر با ۵۵ درصد از میانگین حقوقی که در سه ماه اخیر دریافت کرده‌اید خواهد بود. یعنی اگر به‌طور مثال، در سه ماه اخیر میانگین حقوق دریافتی شما در ماه، چهار میلیون تومان بوده است؛ پس از بیکار شدن، ماهیانه مبلغ دو میلیون و دویست هزار تومان به شما پرداخت خواهد شد.
چنانچه ۵۵ درصد میانگین حقوق، کمتر از حداقل حقوق تعیین شده در سال شود (حقوق پایه)، مبلغی که به شما پرداخت میشود همان حقوق پایه وزارت کار خواهد بود. سقف دریافتی شما هم بر اساس مبنای وزارت کار ۸۰% متوسط حقوق سه ماه اخیرتان خواهد بود.
روند درخواست و مدارک لازم برای ثبت بیمه بیکاری
در اولین مرحله، باید در سامانه بیمه بیکاری یا سامانه جامع روابط کار حساب کاربری ایجاد کنید. برای احراز هویت میتوانید به پیشخوان دولت یا شعب بانک رفاه کارگران مراجعه کنید. سپس مدارک موردنیاز را در سامانه بیمه بیکاری بارگذاری کرده و در خواست خود را تکمیل نمایید. به یاد داشته باشید که این مبلغ به حساب بیمه بیکاری شما واریز خواهد شد. بنابراین حتما باید در بانک رفاه کارگران حساب باز کرده باشید.
مدارک مورد نیاز برای ثبت درخواست به شرح زیر است:
- اصل و کپی قرارداد یک سال آخر یا رای صادرشده مبنی بر اشتغال شما
- ۴ قطعه عکس ۳*۴ جدید
- اصل و کپی مدارک تحصیلی و یا گواهینامه‌های دوره‌های فنی
- شناسنامه و کارت ملی
- کارت پایان خدمت
- یک جلد پوشه روغنی
- کپی از صفحه اول دفترچه بیمه
- نامه اخراج یا عدم نیاز کارفرما یا رای‌های صادرشده
- داشتن حساب بیمه بیکاری
جمع بندی
بسیاری از افراد به صورت غیر ارادی و به صورت فسخ قرارداد از طرف کارفرما به دلایل مختلف کار خود را از دست می‌دهند. در این شرایط، فشار اقتصادی همراه با فشار روانی ناشی از اخراج، شرایط ناگواری برای فرد بیکار به وجود می‌آورد.
اما با تصویب قانون ، اگر سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشید و بدون میل و اراده خود شغلتان را از دست بدهید؛ میتوانید مقرری ماهیانه‌ای به عنوان حقوق بیکاری دریافت کنید. مبلغ پرداختی و مدت زمان بیمه بیکاری بستگی به سابقه بیمه شما دارد. البته اگر متقاضی دریافت این کمک‌هزینه هستید؛ حتما باید ظرف سی روز، مدارک موردنیاز برای ثبت درخواستتان را به سازمانهای مربوطه تحویل دهید. اگر به دنبال کار نیز هستید میتوانید به سایت های کاریابی و استخدام سر بزنید.
