روانشناسی یکی از مشاغلی است که شاید تا یکی دو دهه پیش بسیار مغفول مانده بود؛ اما با افزایش آگاهی مردم نسبت به اهمیت سلامت روان و لزوم مراجعه به روانشناس، این شغل نیز مسیر رو به رشدی پیدا کرده است. در حال حاضر، تقاضا برای آگهی استخدام روانشناس بالاست و این افراد با توجه به مدرک تحصیلی و مهارت‌هایشان می‌توانند به عنوان روانشناس در مراکز مختلف مشغول به کار شوند. مراکز مشاوره و کلینیک‌های روانشناسی، سازمان‌ها، مدارس، بیمارستان‌ها، زندان‌ها و مراکز خدمات اجتماعی و بهزیستی نیاز بالایی به استخدام روانشناس دارند.
f
در این مقاله قصد داریم در مورد شغل روانشناس و استخدام شدن در آن صحبت کنیم و توضیحات کاملی راجع به انواع مشاغل و شاخه‌های روانشناسی، وظایف، شرایط کاری و بازار کار این شغل به شما ارائه کنیم. پس در ادامه با ما همراه باشید.
معرفی روانشناسان
روانشناسان وظیفه ارزیابی، تشخیص و درمان افراد در مورد اختلالات روانی، عاطفی، مشکلات رفتاری، تربیتی و رشدی را بر عهده دارند. در حال حاضر، انواع مختلفی از تخصص‌های روانشناسی وجود دارد و این افراد تحت عناوین مختلف مثل روانشناس بالینی، روانشناس مشاور، روانشناس مدارس، روانشناس رشد و … مشغول به کار هستند و شرح وظایف هرکدام با توجه به زمینه کاریشان با یکدیگر متفاوت است. اما روند کلی کار آن‌ها شامل گفتاردرمانی با مراجعین، بررسی وضعیت و در صورت لزوم ارجاع به سایر متخصصین مثل روان‌پزشک و انجام ارزیابی سلامت روان برای تشخیص و شناسایی مشکلات است.
تحصیلات کافی برای استخدام روانشناس
حداقل مدرک موردنیاز برای استخدام روانشناس مدرک کارشناسی روانشناسی است. بااین‌حال در هر حوزه ممکن است به مدارک تحصیلی بالاتری نیز نیاز داشته باشید. به‌عنوان‌مثال ممکن است با مدرک لیسانس بتوانید به‌عنوان روانشناس مدرسه یا روانشناس سازمانی استخدام شوید؛ اما بسیاری از مدارم، سازمان‌ها و مراکز دیگر مدرک کارشناسی ارشد یا حتی دکترا را به‌عنوان شرایط احراز شغل در نظر می‌گیرند.
انواع تخصص در روانشناسی
اکثر روانشناسان در طول دوره تحصیلی در مقطع کارشناسی یا کارشناسی ارشد، دانش و تجربه لازم برای این موقعیت شغلی را کسب می‌کنند. بااین‌حال، فعالیت در یک زمینه خاص می‌تواند به عمیق‌تر شدن مهارت‌ها و تجربه آن‌ها کمک بسزایی کند. روانشناسان می‌توانند در موقعیت‌های شغلی مختلف مثل همکاری در تحقیقات بالینی، کلینیک‌های روانشناسی خصوصی، استخدام روانشناس در بیمارستان یا مدارس مشغول به کار شوند. همچنین ممکن است یک گروه سنی خاص مثل کودکان یا نوجوانان را به‌عنوان زمینه تخصصی خود انتخاب کنند یا به‌طور ویژه در مورد برخی اختلالات روانی مثل اختلال خوردن یا اضطراب به‌طور تخصصی فعالیت کنند. روانشناس کودک، روانشناس رشد، روانشناس آموزشی، روانشناس توان‌بخشی، روانشناسی رفتار کاربردی و روانشناسی قانونی چند نمونه از انواع روانشناس هستند.
درحالی‌که یک روانشناس باید درک کامل و جامعی از تمام جنبه‌های روان انسان داشته باشد، اما تخصصی کردن فعالیت می‌تواند باعث متمایز شدن روانشناس از دیگر همکارانش شود.
روانشناس بالینی
اختلالات روانی، عاطفی و رفتاری را ارزیابی و شناسایی و درمان می‌کند. روانشناس بالینی به افراد کمک می‌کند با آسیب‌های روانی و مشکلات مختلف بهتر مواجه شوند. روانشناس بالینی از روش‌های مختلفی به بیماران کمک می‌کند و استراتژی‌های متفاوتی ممکن است در پیش بگیرد. بااین‌حال، به‌طورکلی روند کار شامل گفتگودرمانی، انجام آزمایش‌های تشخیصی، روان‌درمانی فردی، خانوادگی یا گروهی است.
روانشناس مشاور
به بیماران کمک می‌کند درک بهتری از مشکلات و مسائل خانه، محل کار یا اجتماع داشته باشند و مواجهه بهتری با آن‌ها داشته باشند. مشاور بیشتر بر نحوه مقابله و مدیریت موقعیت‌ها تمرکز می‌کند و به مراجع کمک می‌کند با شناسایی نقاط قوت بتوانند موقعیت‌های مختلف را بهتر مدیریت کنند.
روانشناس رشد
پیشرفت و تکامل روان‌شناختی فرد را در طول زندگی بررسی می‌کند. اکثر روانشناسان رشد روی درمان کودکان و نوجوانان تمرکز دارند؛ اما ممکن است برخی از آن‌ها تمرکزشان را روی پیری و مشکلات پیش روی بزرگ‌سالان قرار دهند.
روانشناس پزشکی قانونی
این فرد از اصول روان‌شناختی در سیستم قضایی و کیفری استفاده می‌کند و به قضات، وکلا و سایر کارشناسان حقوقی به درک بهتر جنبه‌های روان‌شناختی پرونده‌های خاص کمک می‌کند. این روانشناسان معمولاً به‌عنوان شاهد کارشناس و معتبر در دادگاه‌ها حضور پیدا می‌کنند و در زمینه امور خانوادگی، مدنی یا کیفری تخصص دارند.
روانشناس صنعتی و سازمانی
سازمان‌های بزرگ برای بهبود کیفیت زندگی کاری و افزایش رضایتمندی نیروی انسانی خود اقدام به استخدام روانشناس صنعتی و سازمانی می‌کنند. این روانشناسان با استفاده از اصول روان‌شناختی و روش تحقیق، برای حل مشکلات و مسائل محیط کار تلاش می‌کند و برای افزایش بهره‌وری در محیط کار، مدیریت و سبک‌کار کارمندان و بهبود روحیه کارکنان راهکارهایی ارائه می‌کند. روانشناس صنعتی و سازمانی با برنامه‌ریزی سیاست‌های سازمانی، فرآیندهای جذب و گزینش و آموزش کارمندان و … به مدیران مجموعه کمک می‌کند.
روانشناس توان‌بخشی
این روانشناسان با افراد دارای معلولیت جسمی-حرکتی کار می‌کنند و به بهبود کیفیت زندگی آن‌ها کمک می‌کنند. همچنین به بهبود و سلامت روان افرادی که تجربه بیماری سخت یا تصادفی وحشتناک داشته‌اند نیز کمک زیادی می‌کنند. روانشناس توان‌بخشی ممکن است در قالب یک تیم و در کنار متخصصین فیزیوتراپ و معلمین کار کنند تا به نتایج آموزشی، یادگیری و روانی بهتری دست پیدا کنند.
روانشناس مدرسه
این افراد برای حل اختلالات آموزشی و اختلالات رشدی از اصول روان‌شناختی استفاده می‌کنند و می‌توانند به رفع مشکلات یادگیری و رفتاری دانش آموزان کمک کنند. همچنین با ارزیابی عملکرد دانش آموزان به آن‌ها و خانواده‌هایشان مشاوره و راهکارهایی ارائه می‌کنند. علاوه بر این، روانشناس مدرسه با همکاری سایر متخصصین و معلمین برای پیشرفت تحصیلی، یادگیری و استراتژی‌ها و قوانین اداری، برنامه‌ریزی می‌کنند.
مراکزی که به استخدام روانشناس نیاز دارند
- بهزیستی و سیستم بهداشت و روان
- کلینیک‌های روان‌پزشکی و روانشناسی
- مراکز مشاوره و خدمات بهداشت روان
- بیمارستان‌ها
- مراکز خیریه و مددکاری اجتماعی
- مراکز بهداشتی و کلینیک‌های محلی
- مدارس و دانشگاه‌ها
- زندان‌ها
شرح مسئولیت‌های یک روانشناس
روانشناس از زاویه‌ای علمی به رفتارها و ذهنیت انسان نگاه می‌کند و به بیماران کمک می‌کند دلیل و ریشه رفتارهایشان را متوجه شوند و با اصلاح و تغییر آن‌ها زندگی بهتری داشته باشند. روانشناس از طریق صحبت با مراجعین در فضایی امن و قابل‌اعتماد، ریشه مشکلات و رفتارها را شناسایی می‌کند و به بیماران کمک می‌کند با تروما و آسیب‌های روانی مواجهه بهتری داشته باشند و بتوانند رضایتمندی بالاتری از زندگی خود پیدا کنند.
معمولاً کارفرماها از استخدام روانشناس این انتظارات را دارند:
- تشخیص و درمان اختلالات روانی، عاطفی و رفتاری
- ارزیابی و تحلیل بیماران و ارائه درمان مناسب
- کمک به مراجعین برای تعیین اهداف زندگی و دستیابی به پیشرفت و موفقیت فردی، اجتماعی، آموزشی و شغلی
- پیگیری و نظارت بر روند پیشرفت و بهبودی مراجع
- آموزش و برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی
- تحقیق و مطالعه و انتشار یافته‌های تحقیق در نشریات و مجلات روانشناسی
ساعات کاری روانشناسان
روزها و ساعات کاری روانشناسان با توجه به زمینه کاری و محیط کار متفاوت است. به‌عنوان‌مثال روانشناسی که به‌طور خصوصی به مراجعین مشاوره می‌دهد ساعات کاری دلخواه منعطفی دارد. اما روانشناسانی که در سازمان‌ها، بیمارستان، مدرسه یا زندان استخدام می‌شوند معمولاً به‌صورت تمام وقت و طبق ساعات کاری قانونی مشغول به کار هستند. روانشناسانی هم که با کلینیک‌های درمانی همکاری می‌کنند امکان کار پاره وقت روانشناسی دارند و می‌توانند چند روز در هفته یا چند ساعت در روز برای درمان به محل کار مراجعه کنند. افرادی که تازه فارغ‌التحصیل شده‌اند و هنوز تجربه کاری روانشناسی ندارند نیز بهتر است ابتدا به‌عنوان کارآموز روانشناسی کار خود را در یک کلینیک یا مرکز درمانی شروع کنند و پس از کسب تجربه و مهارت‌های لازم به‌عنوان روانشناس در حوزه موردعلاقه‌شان فعالیت کنند.
دور نمای شغلی روانشناسی
شاید تا چند سال پیش مراجعه به روانشناس با ذهنیت‌های منفی و پیش‌داوری‌های غلطی همراه بود؛ اما خوشبختانه در چند سال گذشته آگاهی مردم نسبت به مقوله روان تغییرات زیادی کرده است و روانشناسی به‌عنوان یکی از مشاغل ضروری و مهم جایگاه خود را پیدا کرده است. روانشناسی یکی از مشاغلی است که با رشد و اقبال بالایی روبرو خواهد بود و یکی از دلایل این امر، افزایش آگاهی عموم مردم نسبت به سلامت روان و لزوم مراجعه به روانشناس است. پیش‌بینی می‌شود در فاصله سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۸ استخدام روانشناس حدود ۱۴ درصد رشد داشته باشد که به‌مراتب بیشتر از سایر مشاغل است.
استخدام روانشناس در حوزه‌های مختلف نیز با رشد و افزایش روبرو خواهد بود و مدارس، بیمارستان‌ها، سازمان‌ها، خدمات اجتماعی، مراکز درمانی و … با پی بردن به اهمیت سلامت روان به استخدام روانشناس نیاز پیدا خواهند کرد. همچنین با توجه به اینکه جمعیت ایران و جهان به سمت پیر شدن پیش می‌رود برای مواجهه افراد مسن با پیری و عوارض و مشکلات روانی ناشی از آن به استخدام روانشناس نیاز خواهد بود.
روانشناس صنعتی و سازمانی نیز یکی از شاخه‌های رو به رشد روانشناسی است و روزبه‌روز سازمان‌های بیشتری برای بهبود بازدهی و کیفیت زندگی کار پرسنل به استخدام روانشناس صنعتی و سازمانی تمایل پیدا می‌کنند.
جمع‌بندی
در این مقاله راجع به موقعیت شغلی روانشناس و موقعیت‌های استخدام روانشناس صحبت کردیم تا دید جامع و کاملی از بازار کار این حرفه پیدا کنید. زندگی پرسرعت و پرمشغله امروزی، افزایش استرس و اضطراب زندگی، پیر شدن جمعیت و افزایش حس تنهایی و ناکامی در دنیای رقابتی امروز باعث ایجاد احساسات ناخوشایندی در افراد می‌شود و کیفیت و رضایتمندی آنان از زندگی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. از همین رو، نیاز به تخصص و راهنمایی‌های روانشناس بیش از قبل احساس می‌شود و افراد زیادی برای بهبود کیفیت زندگی خود برای درمان به روانشناس مراجعه می‌کنند. علاوه بر درمان فردی، بسیاری از سازمان‌ها و صنایع نیز برای افزایش بازدهی کاری و بهبود کیفیت محیط کار و افزایش رضایتمندی شغلی کارکنان اقدام به استخدام روانشناسی سازمانی می‌کنند.
در حال حاضر در سایت استخدامی جاب ویژن موقعیت‌های شغلی مختلفی برای استخدام روانشناس، مشاور تحصیلی-آموزشی و مددکار اجتماعی وجود دارد و با بررسی آگهی کار میتوانید فرصت شغلی مناسبی پیدا کنید و هرچه زودتر استخدام شوید.
- ۰۰/۰۵/۲۵